Mart Mantarı
Hygrophorus marzuolus. Yenilebilen (zehirsiz) lezzetli bir mantar olup ülkemizde çok fazla bilinmeyen bir türdür. Şapka rengi genç bireylerde kirli beyaz ve gri tonlarında olup dışbükey yapıdayken, yetişkin bireylerde şapka dalgalı yapıda olup, gri-koyu gri veya kayrak mavi (mavi röfleli) renk tonlarındadır. Orman zemininde aralayarak kaldırdığı yaprakların altından lamel beyazlığı ve belirginliği ile çok rahat seçilebilir. Mantarın eti beyazdır, kendine has hoş bir kokusu ve tadı vardır. Spor rengi beyaz, krem ve açık sarı tonlarındadır. Habitat olarak karlar çekildikten sonra yayılım göstermeye başlayıp Haziran ayı ortalarına kadar geniş yapraklı ağaçların altında rastlanabilse de en çok ibreli (iğne yapraklı ağaçlar) ormanlarda ve iğne yapraklı ağaç diplerinde rastlanabilir.
Bu mantara en çok Mart ayında rastlandığından, ismini Almanca dan marzuolus olarak almıştır. İstisna bir durum olarak Aralık ayında bile bazen rastlamak mümkün olabilmektedir. En fazla yayılım gösterdiği dönemlerde yaşam süren çok fazla mantar türü olmadığı için, diğer türler ile karıştırma noktasında olasılıklar indirgenmiş durumdadır. Genellikle çam iğneleri altında gömülü yaşadıkları için çok dikkatli gözlemlemek gerekir. Çam iğnelerini iyice kaldırıp beyaz lamellerini sergileyen bireyler rahatlıkla seçilebilir.
Yemek olarak birçok alternatif pişirme şekli ile pişirilerek yenilebilen çok lezzetli bir mantar türüdür. Yeterli bilgi ve deneyime sahip olan kişiler turşusunu da yapabilmektedir. Zeytinyağı içinde veya farklı konserve teknikleri ile hazırlanarak konserve olarak da bekletilip kullanılabilir. Ülkemizde çok fazla bilinmese de bolca rastlanabilen bir tür olup, Avrupa ülkelerinde çok sevilerek tüketilen türlerden bir tanesidir.
Şapkası: 2.5-11 cm arasında (16 cm ye kadar) çapa sahip olup dışbükey yapıdadır. Yaşlandıkça yayvan bir hal alır. Yosunlar ve dökülmüş yaprakların baskısıyla veya çok sayıda mantar yapışık olarak çıkması nedeniyle çoğunlukla şapka şekli yamuk yumuk olabilir. Diğer Hygrophorusların aksine üzeri çok az nemli ve kaygan olabilir.
Sap: Köke doğru daralacak şekilde şişkin ve kısa, nispeten saydam grimsi siyahımsı bir renktedir. Güneş gören kısımlar daha siyahtır. Mantar gençken ve güneş almadığında beyaz olabilir. Dokusu süngerimsi, üzeri pürüzsüz ve sağlamdır. Elle rahatlıkla kırılabilir fakat bir Russula gibi ufalanmaz. 3-10 cm uzunluk ve 3 cm ye kadar kalınlıkta olur.
Lameller: Şapka dışının aksine oldukça temiz görünümlü ve açık renklidir. Seyrek ve geniş olan lameller mavimsi, grimsi, siyahi ve şeffaf olup kırılgan değildir. Şapka açılmadan önce lameller beyazdır, mantar büyüdükçe koyulaşır.
Etli Kısım: Grimsi beyaz, kuvvetli süngerimsi dokuda olup kırılgan değildir. Eti geniş, temiz ve açık renkli olup sulu ve kıvamlıdır. Kayda değer bir kokusu yoktur.
Spor İzi: Beyaz. Spor şekli ovaldir.
Yetişme Yeri: Karışık ormanlarda, köknar ve çamlıklarda, Sinop’ta kar kalkar kalkmaz deniz kıyısı seviyesi ormanlarda başlar en son nisan ayı sonunda yaylalarda köknar ve çam ormanlarında görülür.
Yetişme Zamanı: Şubat-Nisan
Bağımlı Olduğu Bitki Türleri: Çam, Köknar, Ladin ve Kayın ağaçları
Benzer Türler: Koyu renkli Russula türleri, bazı Tricholoma ve diğer Hygrophorus türlerine benzer. Fakat erken ilkbaharda başka türler henüz çıkmadığı için kolayca ayırt edilebilir.
Hygrophorus marzuolus, commonly known as the March mushroom, is a species of fungus in the family Hygrophoraceae. It is known from Asia, Europe, and North America, where it grows on the ground in mixed forests at high elevations.
