Mantar toplayıcılar için yararlı öğütler

mantar toplama sepet

Mantar toplayıcılar için yararlı öğütler
Toplanacak mantarlarda nelere dikkat etmelidir

1. Şapkasının hem altı hem de üstü KAHVERENGİ olan lamelli mantarlardan uzak durmak gerekir.
Öldürücü zehirli örümcek mantarları Cortinarius speciosismus (C.rubellus) ve Cortinarius orellanus ile yine öldürücü mantar Galerina marginata böyle mantarlardır. (Bak: Zehirli Mantarlar)

2. Aynı şekilde şapkasının hem altı hem de üstü BEYAZ olan lamelli mantarlardan da aynı ölçüde uzak durmak gerekir.

Öldürücü zehirli sinek mantarı Amanita virosa / Ölüm Meleği böyle bir mantardır. Bu mantarın en tehlikeli yönü pazardan satın aldığımız kültür mantarı Şampiyon’a benzetilmesidir. (Bak: Zehirli Mantarlar)

Aslında -bilenler için- bunları birbirinden ayıran önemli özellikler bulunmaktadır. Diğerlerinin yanında belirleyici olan fark lamellerinin rengidir.

Sinek mantarlarının lamelleri kesin olarak BEYAZ olur. Champinion / Şampiyon mantarlarında ise lameller beyaz değil, siyaha yakın tonlarda olurlar. Bu rengi veren Champinion mantarlarının SİYAH sporlarıdır.

Mantarın bunlardan hangisi olduğunu saptayabilmenin iki ayrı olanağı bulunmaktadır:

A- Mantarın şapkası ter çevrilip altından bakılırsa lamellerin rengi görülebilir.
Yukarıda belirtildiği gibi zehirli Sinek mantarlarında bu renk beyazdır.

Bunu da oku :  Mantar toplama incelikleri

Champinion mantarlarinda ise siyah veya siyaha çalar renktedir. Sadece genç Champinion mantarlarında sporlar henüz olgunlaşmadığı için lameller onlarda da beyaz renktedir. Ayrica bu mantarlarda sporların korunması amacıyla şapkanın altında oluşan beyaz, pamuğumsu zar lamellerin görülmesini engelleyebilir. O durumda zar kaldırılarak lamelleri görmek olanaklıdır.

B- Mantarlara Spor İzi yöntemi uygulanır. Sonuçta Champinion’ların spor izi siyah, sinek mantarlarının izi ise beyaz oluşacaktır. (Bak: Spor İzi yöntemi)

3. Sapının ucu torba gibi bir kılıf (kase) içinde olan mantarları da toplamayın.
Öldürücü zehirli Amanita verna (A.phalloides) / Köy göçüren ile Amanita virosa / Ölüm Meleği mantarlarının içinde bulunduğu sinek mantarlarının hepsi böyle saplarında kın / kase olan mantarlardır. (Bak: Zehirli Mantarlar)

Yukarıda anlatılan uyarılara uyulduğu takdirde mantardan zehirlenme riski en az yarıyarıya azalmış demektir. Ülkemiz olguları dikkate alındığında bu oran %90-95 olmaktadır.

Genelde yukarıda adı geçen beş mantar ve diğer bir kaç örümcek mantarının hepsi de hücre öldürücü özelliklere sahiptir. Bunlara ek olarak, ülkemizde çok bulunan Kuzu göbeği denilen mantarın akrabası Gyromita esculanta ve benzeri birkaç beyin mantarının dışında kalan mantarlar sinir sistemine etkileri yada sindirim sisteminde yarattıkları bozulmalarla kendilerini belli ederler.

Bu mantarlarin yaşamsal tehlikesi söz konusu değildir. (Bak: Zehirli Mantarlar ve Tablosu)

Bunu da oku :  Mantarlar ne zaman ve nasıl toplanmalıdır?

4. Şapkasının kenarlarında ince iplikcikler bulunan mantarları toplamayın.
Bu mantarlar Cortinarius / Örümcek türü mantarlardır. İçlerinde öldürücü zehirli olanlar vardır. Örneğin yukarıda adı geçen öldürücü zehirli Cortinarius speciosissimus ile Cortinarius orellanus mantarları bu tür mantarlardandır.

Bu tür mantarları sporları kahverengidir. Ayrıca bunlarda sporları korumak üzere oluşan iç zar örümcek ağı gibi iplikciklerden yapılıdır. Mantarların gelişme evresinde şapkanın oluşmasıyla birlikte bu zar parçalanır ve parçaların bir kısmı sapın şapkaya yakın tarafında yapışık kalarak kahverengi izler bırakırken bie kısmı da şapka kenarlarında tülden saçaklar oluştururlar.

Ayrıca, yüze yakın çeşiti olan bu türün yenmeye değer olanları da çok az sayıdadır.
5. Kural olarak yakıcı tadı olan ve/veya nahoş kokulu mantarlardan kaçının.

6. Küflenmiş yada çürümeye yüz tutmuş mantarları toplamayın, bırakın kalsın.

7. Keza fazla böceklenmiş mantarları da toplamayın.

8. Borucukları yada ayağındaki damar ağları kırmızı olan sünger altlı mantarlardan kaçının.

9. Eğer etleri sararmış ve/veya ıslak ise yumurta mantarları ile duman mantarlarını toplamayın.

10. Tat Yoklaması: Gevrek yapılı ve sütsüz lamelli mantarların / russula türlerini birbirinden ayırmak oldukça zor, çoğu zaman imkansızdır. Bu durumda russula cinsi bir mantarın yenilir olup olmadığını anlamak için “tat yoklaması” yapılır. Ancak bu yöntem sadece ve sadece “russula” türü mantarlara uygulanabileceğinden, önce ve MUTLAKA mantarın “russula” türü olduğu kesin olarak saptanmış olmalıdır (bak: Gevreklik).

Bunu da oku :  Mantarlar hakkında yanlış inanışlar

Bu saptandıktan sonra mantarın yenilir olup olmadığını anlamak için, mantar şapkasının altındaki lamellerden çok ufak bir parça alınarak dilin ucuna değdirilir. Şayet mantar yenmez yada zehirli bir tür ise hemen yada çok az bir süre sonra ağzı yakacaktır. Eger yakmıyorsa mantar tehlikesizdir ve yenilebilir.

Dikkat! Bu yöntem küçük çocuklarla birlikte iken kesinlikle uygulanmamalıdır. Çocuk taklit etme içgüdüsü ile bundan böyle eline geçen her çeşit mantarı ağzına götürücektir.

Click to rate this post!
[Total: 3 Average: 5]
(Visited 66 times, 1 visits today)

Related posts

Leave a Comment